Birden çok sayıda bilgisayarda çalışıyorsanız şu gibi sorunlarla herhalde karşılaşmışsınızdır:
- Yazdığım o belge acaba hangi bilgisayardaydı?
- Evde yaptığım çalışmaya işte nasıl devam edeceğim?
- Evdeki bilgisayardaki dosya mı daha güncel işyerindeki mi?
- Ne evde ne de işteyim ama bulunduğum yerdeki bilgisayarı kullanarak da keşke dosyalarıma erişebilseydim…
- Aynı dosyadan evde ve işte farklı adlarla çok sayıda kaydedilmiş… Bunların hangisi güncel? Nasıl çıkacağım bu işin içinden?
Eğer bir eşitleme çözümü kullanmıyorsanız bu sorunlarla meşgul olmanız kaçınılmazdır.
Dosyaları birer birer bilgisayarlar arasında kopyalamak, kendinize e-posta ile gönderip çalışmaya devam edip sonra tekrar kendinize e-posta atmak, hangi dosyanın daha güncel olduğunu anlamak için dosyayı baştan sona incelemek hem yorucudur, hem de zaman kaybına yol açar.
Bu sorunları aşmak için önünüzde iki seçenek bulunur:
- Yerel disklerinizi ve yerel eşitleme yazılımlarınızı kullanmak.
- Bulut çözümlerini kullanmak.
Bulut çözümleri, dosyalarınızı uzaktaki bir sunucuda saklar ve siz her bilgisayarınızda bu dosyaları uzaktaki bilgisayarla eşitlersiniz. Eşitleme işlemini bulut hizmetinin yazılımı yerine getirir. Siz bununla uğraşmazsınız. Öte yandan sınırlı bir depolama alanınız vardır, veri tranfser hızınız yerel disk erişim hızına göre çok daha düşüktür ve bu “pratikliği” elde etmek için birçok ciddi riske girersiniz.
Bulut hizmetinde dosyalarınızın gizli tutulduğundan, güvende olduklarından, silinmeyeceklerinden veya başkalarının erişimine girmeyeceklerinden emin olmanız mümkün değildir. Bulutta saklanan dosyaların üçüncü kişilerin eline geçmesi veya dosyaların silinmesi vakalarıyla karşılaşılmıştır. Örneğin 2014 yılında patlak veren iCloud sızıntısında, dünyaca ünlü kişilerin telefonlarındaki özel fotoğraflar internette yayınlanmıştır. Yine 2014 yılında Dropbox üzerinde saklanan dosyaların bir kısmı silinmiş ve şirket bu nedenle özür dilemiştir.
2013 yılında patlak veren NSA (ABD ulusal güvenlik teşkilatı) skandalı da bulut çözümlerinin güvenilirliğini ciddi biçimde sarsmıştır. Eski NSA çalışanı Edward Snowden’in İngiliz Guardian gazetesine yaptığı açıklamalarda, NSA’nın dünyaca tanınan ve kullanılan, sosyal ağ, arama motoru, bulut şirketleri ve diğer çok bilinen bilişim şirketlerinden dilediği bilgiyi dilediği zaman alabildiği ve gizli yürütülen PRISM programı çerçevesinde yıllardır tüm dünyadaki sıradan vatandaşlardan önemli kişilere kadar herkesin bilgisini topladığı iddia edilmiştir. Edward Snowden ülkesini terketmek zorunda kalmış ve Rusya’ya sığınmıştır.
Bulut çözümlerinin bir diğer sakıncası da şudur, kendi dosyalarınızın güncel haline erişmek için her zaman bulut hizmetinin çalışır durumda olması ve sizin de internet bağlantısına erişebiliyor olmanız gerekir.
Son olarak bulut depolamada kapasite sınırlıdır ve yüksek kapasite için aylık/yıllık ücretler ödemeniz gerekir. Verilere erişiminiz internet hızınıza ve kotanıza bağlıdır, bu erişim için de ek ücretlendirme ile karşılaşabilirsiniz. İnternet hızı her zaman yerel diske erişime göre çok daha yavaş olduğundan bulut depolamada kendi dosyalarınıza erişmek için beklemeniz gerekebilir.
Geleneksel yöntem olan yerel disk kullanımında ise tüm dosyalarınız sizin yerel disklerinizde saklanır. İstediğiniz zaman erişirsiniz. İnternet bağlantısı gerekmez. Depolama alanı terabyte’lar ile ölçülür, ek depolama temin etmek de her zaman mümkündür ve ömür boyu sizin olur. Veri erişim hızı ise SSD disklerde “anında”ya yakındır. Yerel diskiniz için güvenlik önlemlerini aldıysanız üçüncü bir kişinin bunlara erişimi de mümkün değildir.
Benim önerim: Buluttan uzak durun…
Ben eşitleme için yerel disk kullanmanızı öneriyorum.
Yerel disk çözümünde iki veya daha fazla sayıdaki bilgisayarda dosyalarınızı eşitleyebilmek için bir harici diske veya flash belleğe gereksinimiz vardır. Elbette ağ bağlantısını kullanarak da bu işlemi gerçekleştirebilirsiniz ancak flash bellek kullanımı ağ bağlantısı olmadan da işinizi görür. Bu yöntemde çalışma yaptığınız bilgisayarınızı başlattıktan sonra ve kapatmadan önce, dosyalarınızı flash bellek ile senkronize edersiniz (eşitlersiniz). Böylece dosyalarınızın güncel durumu hem bilgisayarınızda hem de taşınabilir belleğinizde saklanmış olur.
Ağ bağlantısı kullanarak eşitlemeyi seçerseniz bu bağlantı aracılığıyla bilgisayarlar eşitlenecektir. Fiziksel bir disk taşımanıza gerek bulunmayacaktır. Aşağıda bahsedeceğimiz ücretsiz yazılım Unison, güvenli ağ iletişim teknolojilerini desteklemektedir.
Eşitleme işlemi tek tıkla halledilebilir ve saniyeler sürer. Eşitleme yazılımları sizin için tüm dosyalarını karşılaştırır, farklılıkları tespit eder ve onayınızı aldıktan sonra veya siz öyle istediyseniz onay almadan kendiliğinden uygular.
Elbette şunu da düşünebilirsiniz, madem tüm dosyalarım taşınabilir bellekte duruyor, o zaman neden eşitleme yapıyorum, her zaman o bellekte çalışamaz mıyım? Tabii ki bu da mümkün ama eşitleme yapmanız durumunda ilaveten şu faydaları elde edersiniz:
- Her bilgisayarınızda dosyalarınızın güncel kopyası bulunur. Hırsızlık, disk hatası, fiziksel hasar, taşınabilir belleği yanınıza almayı unutma gibi herkesin başına gelebilecek talihsizlikler yaşamanız durumunda dosyalarınızın en güncele çok yakın bir yedeği her bilgisayarınızda her zaman vardır.
- Unison gibi güçlü eşitleme yazılımları, gerekli ayarları yapmanız halinde, eşitlenen dosyaların farklı hallerini farklı versiyonlar olarak diskte arşivleyerek size zamanda geri gitme imkanı tanır. Bir dosyayı değiştirip kaydetmiş olsanız bile daha önceki versiyonlara -aylar sonra bile- geri dönebilirsiniz. Bu çok iyi bir yedekleme çözümüdür de…
- Bilgisayarların diskleri çok daha hızlı ve uzun ömürlüdür. Daima taşınabilir bellekte çalışmak hem daha yavaş olabilir, hem de belleğin ömrünü kısaltır.
- Eşitlenen bilgisayarları düzenli yedekliyorsanız (bu da sanıldığından basittir) çok sayıda katmanlı bir yedekleme sistemi kurmuş olursunuz. Tüm bilgisayar ve disklerinizin başına aynı anda bir şey gelmediği sürece dosyalarınız güvendedir.
Şimdi eşitleme amacıyla kullanabileceğiniz yazılımlara bakalım:
İki klasör arasındaki dosyaların eşitlenmesi (senkronize edilmesi) için Windows kullanıcıları Microsoft’un ücretsiz uygulaması Synctoy‘dan yararlanabilirler.
Bu uygulama tek taraflı eşitleme, başka bir deyişle aynalama (one way synchronization), çift taraflı eşitleme (two way synchronization) ve katkı sağlama (contribute) modunda çalışabilmektedir.
Tüm bu işlevleri, Mac OS X, Linux ve Windows üzerinde çalışabilen, ücretsiz ve kaynak kodları açık, FreeFileSync uygulaması ile de gerçekleştirebilirsiniz.
Bu iki uygulama, iki klasörün içeriğini, alt dizinleri ve bu alt dizinlerdeki dosyalar da dahil olmak üzere, karşılaştırma amacıyla da kullanılabilir.
Eşitleme için kullanabileceğiniz bir diğer yazılım Unison‘dur. Açık kaynaklı ve ücretsiz olan bu program oldukça güçlü ve gelişmiştir. Parametre ve profil dosyaları ile özelleştirilebilir. Linux, Windows ve Mac OS X üzerinde çalışabilir. Arayüzü kullanışlı ve kolaydır.
Unison ile tek yönlü eşitleme yapmak için -force [root] parametresini kullanmak mümkündür. Bunu profil dosyasında force = [root] şeklinde yazabiliyoruz. Örneğin tek yönlü eşitlenecek root yolu Q: ise bu parametre şu şekilde yazılıyor: force = Q:
Unison profil dosyalarını düzenleyerek ve kısa yığın dosyaları veya betikler yazarak eşitleme işlemini otomatikleştirmeniz mümkündür.
Son olarak kısaca eşitleme yöntemlerini açıklayalım:
- İki yönlü eşitlemede, iki dizin arasındaki farklılıklar her iki dizinde de uygulanır.
- Tek yönlü eşitlemede, bir dizin içeriği aynen karşı dizine aktarılır. Silinen dosyalar varsa karşı dizinde de silinir.
- Katkı sağlama yönteminde ise, bir dizin içeriğinde yeni olan unsurlar karşı dizine aktarılır. Silinen dosyalar varsa bunlar karşı dizinde silinmez.
Bu yazıda sadece eşitleme yöntemlerinden bahsettik. Eşitleme yazılımlarının nasıl uygulanacağının ayrıntılarına girersek yazı haddinden fazla uzun olacağından burada bırakalım. Zaten bu yazılımlarla ilgili internette yeterli bilgi bulunabilmektedir.
Eşitleme kadar önemli diğer bir konu da yedeklemedir. O konudan da belki başka bir gün söz ederiz.
Avukat, yazılım geliştirici. Amerika’da yaşıyor.